Cách Trồng Cây Chè Xanh

Trồng cây chè xanh là một hoạt động phổ biến và mang lại lợi ích kinh tế cao. Để đạt được hiệu quả tốt, cần áp dụng đúng kỹ thuật và chăm sóc đúng cách. Dưới đây là một số mẹo và kỹ thuật giúp bạn trồng cây chè xanh hiệu quả.

Ươm giống

• Cắt hom vào tháng 8 – 9, đoạn hom dài 3 – 4cm, có lá và 1 mầm.
• Sau 3 tháng, cây bắt đầu ra rễ, loại bỏ chồi hoa để thúc đẩy mầm phát triển.
• Sau khi ươm giống, cây con có từ 3 – 4 lá thật bắt đầu tưới phân.
• Sau khi trồng 12 tháng, khi cây có đường kính gốc từ 0,4 – 0,6cm, cây cao 40 – 50cm, có từ 10 – 12 lá thật, thân cứng, lá khỏe thì đem trồng.

Thời vụ và mật độ trồng

• Thời vụ:

  • Miền Bắc: Đông Xuân từ tháng 12 đến tháng 2, Thu từ tháng 8, tháng 9.
  • Miền Bắc Trung Bộ: Trồng 1 vụ tháng 9 – 11.
  • Tây Nguyên: 1 vụ vào tháng 6 – 7.

• Mật độ:

  • 1,2mx0,4m tương đương 1,8 vạn cây/ha.
  • 1,5mx0,4m tương đương 1,6 vạn cây/ha.
  • Đối với vùng núi có thể trồng với mật độ dày hơn khoảng 2,5-3 vạn cây/ha.

Trồng mới

• Đào hố với kích thước 50x50x50, khi đào để riêng lớp đất mặt và đất ở tầng phía dưới.
• Lấp một ít đất mặt xuống đáy hố cao khoảng 25cm rồi đặt cây chè xuống, lấp đất.
• Cành chè gieo bằng hạt hay bằng cành ghép khi ra vườn phải đạt tiêu chuẩn mới được mang đi trồng. Khi vận chuyển chú ý không làm vỡ bầu đất. Dùng dao rạch bầu, đặt xuống hố, dùng đất nhỏ lấp xung quanh bầu chè, ấn chặt, lấp đất vừa kín mặt bầu.
• Dùng rơm rạ tủ gốc giữ ẩm.

Trồng dặm

Sau trồng 1 tháng, tiến hành kiểm tra, nếu cây nào chết phải thay bằng cây bằng tuổi.

Chăm sóc

• Làm cỏ, phá vặt:
  • Thường xuyên kiểm tra thăm vườn, không để cỏ dại phát sinh.
  • Sau mỗi trận mưa, chú ý phá vặt tránh hiện tượng văng bề mặt làm đất dí chặt, bí, không khí không luân chuyển được.
  • Bón phân và đốn chè ở các thời kỳ.

Lượng phân sử dụng

• Thời kỳ kiến thiết cơ bản:
  

  • Cách bón:
    • Đối với chè tuổi 1,2: Dùng cuốc, xẻng trộn đều phân, bón sâu 6 – 8 cm, cách gốc 25 – 30 cm sau đó lấp đất, bổ sung đủ ẩm.
    • Đối với chè tuổi 3: Dùng cuốc, xẻng trộn đều phân, bón sâu 6 – 8 cm, cách gốc 30 – 40cm (do lúc này tán rộng hơn chè 1,2 tuổi), lấp kín.

• Thời kỳ kinh doanh:
  

  • Bón theo hình thức sinh trưởng và năng suất của đồi chè.
  • Cây chè cho năng suất thấp thì bón ít, năng suất cao thì bón nhiều.
  • Bón phân hữu cơ kết hợp cân đối các nguyên tố khoáng đa lượng (N, P, K), bổ sung các yếu tố trung và vi lượng cần thiết.
  • Bón đúng cách, đúng lúc, đúng đối tượng, bón lót, bón thức kịp thời.
  • Tùy điều kiện đất, khí hậu mà quy định lượng, tỷ lệ bón các loại phân thích hợp.

Tưới nước, giữ ẩm

Phương pháp tưới

• Tưới rãnh: Nước được dẫn vào từng rạch chè theo hệ thống kênh mương. Phương pháp này thường chỉ được thực hiện ở những vùng đất thấp, có nguồn nước mặt rồi rào.

• Tưới sử dụng vòi phun: Hệ thống tưới nước này gồm có bể nước, máy bơm, ống dẫn nước và vòi phun. Ở những nơi có điện thì sử dụng máy bơm điện, còn những nơi xa nguồn điện thì sử dụng động cơ xăng hoặc dầu.

• Sử dụng hệ thống tưới phun mưa rất thích hợp với cây chè, nước tưới hiệu quả và tiết kiệm, nhưng chi phí đầu tư cao, cần có điều kiện tài chính.

Kỹ thuật tưới nước giữ ẩm

• Tưới vào thời gian từ tháng 11 năm trước đến tháng 4 năm sau và vào thời gian có hạn kéo dài hơn 15 ngày.
• Xác định thời điểm tưới nước.
• Độ ẩm đất thích hợp cho nương chè là 75 – 80%. Có thể dựa vào kinh nghiệm, quan sát thấy lớp đất mặt chuyển màu sắc sang đậm nhạt để tiến hành tưới nước kịp thời, tuyệt đối không để tình trạng cây thiếu nước quá dẫn đến biểu hiện héo.
• Sử dụng các phương tiện tưới nước tùy vào điều kiện cụ thể.
• Thường tưới nước kết hợp với bón phân thúc để tăng hiệu quả sử dụng phân bón.
• Lượng nước tưới tăng dần theo sản lượng búp thu hoạch được, tránh lãng phí nước, làm xói mòn hoặc gây vãng bề mặt.

Đốn chè

Tác dụng của việc đốn chè:

• Làm cây luôn ở trạng thái sinh trưởng dinh dưỡng, hạn chế sự ra hoa, quả.
• Loại trừ các cành già yếu, sâu bệnh không còn khả năng phát sinh và nuôi dưỡng những búp non.
• Tăng đường kính tán chè, tăng mật độ cành, búp trên tán tạo cơ sở cho sản lượng búp cao.
• Đối với những nương chè già cỗi, đón nhằm thay thế một phần hoặc toàn bộ khung tán tăng cường sức sống cho cây.
• Tạo bộ khung tán ngang tầm người hái, nâng cao năng suất lao động.
• Tùy theo ý muốn chúng ta có thể đốn tạo hình cho cây chè.

Đốn chè thời kỳ kiến thiết cơ bản

Đốn chè thời kỳ kiến thiết cơ bản nhằm tạo cho cây có bộ khung tán vững chắc, rộng, nhiều cành, hình dạng cân đối, nương chè mau khép tán, có khả năng cho năng suất cao và thời gian thu hoạch kéo dài.

• Mức đốn:
  • Cây chè sau trồng 2 năm có chiều cao 65-70cm, đường kính gốc 1,0cm trở lên thì bắt đầu đốn lần 1.
  • Đốn lần 1 (2 tuổi): Thân chính cách mặt đất 13-15cm, đốn cành bên cách mặt đất 30-35cm, giữ bộ lá.
  • Đốn lần 2 (3 tuổi): Thân chính cách mặt đất 30-35cm, giữ bộ lá.
  • Đốn lần 3 (4 tuổi): Thân chính cách mặt đất 40-45cm, tán bằng hoặc mâm xôi tùy theo cách đốn bằng máy hay đốn cưa.
• Thời vụ đốn: Đốn trước khi đốn chè sản xuất vào tháng 11 đến tháng 12 hàng năm.
• Kỹ thuật đốn: Khi đốn vết đốn vát 45°, nhẵn, không dập nát, tán phẳng đều. Khi đốn lần 1 các cành xung quanh có vết đốn vát quay về tâm cây chè để cây phân tán đều. Đốn xong cần kiểm tra vết đốn, nếu chưa đảm bảo kỹ thuật, cần sửa lại cho đúng.

Đốn chè thời kỳ kinh doanh

• Phá bỏ ưu thế sinh trưởng đỉnh của cây và kích thích các chồi ngủ, chồi nách mọc thành nhiều cành non mới.
• Tạo bộ khung tán trẻ, khỏe, tăng diện tích bề mặt tán cho nhiều búp, vừa tầm hái, tăng năng suất lao động.
• Làm cây trẻ lâu, hạn chế sự ra hoa, quả, kích thích sự sinh trưởng búp non, tăng mật độ búp và lương búp.

Đốn chè trên nương đốn trẻ lại

• Đốn chè trên nương đốn trẻ lại, đốn đau thì tiến hành như đối với chè kiến thiết cơ bản.

Sâu bệnh hại chè

Phòng trừ sâu, bệnh hại chè bằng biện pháp tổng hợp đảm bảo hợp lý về kinh tế và bền vững dựa trên sự phối hợp biện pháp trồng trọt, sinh học, di truyền chọn giống và hoá học, nhằm đạt sản lượng cao nhất với tác hại ít nhất trong môi trường. Phải kiểm tra thường xuyên, phát hiện sớm để tập trung phòng trừ.

Các biện pháp phòng trừ cụ thể:

• Biện pháp canh tác: Cấy bừa diệt cỏ, vệ sinh nương đồi, lấp đất diệt nhộng, diệt mầm bệnh, bón phân hợp lý, thay đổi thời kỳ đốn, hải chạy non để loại bỏ trứng sâu, mầm bệnh.
• Biện pháp sinh học sinh thái: Trồng cây bóng mát với loại thích hợp và có mật độ đảm bảo độ ẩm trên nương chè. Hạn chế đến mức thấp nhất thuốc hoá học để đảm bảo duy trì tập đoàn thiên địch có ích, cân bằng sinh thái nương chè.
• Biện pháp hoá học: Không phun thuốc theo định kỳ. Phun thuốc theo dự tính, dự báo khi có sâu non hoặc khi chè mới bị bệnh. Dùng thuốc đúng chỉ dẫn về loại, liều lượng dùng đối với các đối tượng sâu, bệnh hại. Thời gian cách ly đảm bảo ít nhất 10 – 15 ngày mới được thu hái đọt chè.

Thu hoạch và chế biến chè

• Đối với chè tuổi 1: Từ tháng 10, hải bấm ngọn những cây chè cao 60 cm trở lên.
• Đối với chè 2 tuổi: Hải đọt trên những cây to, khoẻ và cách mặt đất 50 cm trở lên.
• Hải tạo hình sau khi đốn:
  • Đối với chè đốn lần 1: Đợt hải đầu cách mặt đất 40 – 45 cm tạo thành mặt phẳng nghiêng theo sườn dốc. Đợt 2 hải đọt chừa 2 lá và lá cạ.
• Thu hoạch chè kinh doanh:
  • Hải đọt và 2 – 3 lá non (theo tiêu chuẩn Nhà nước TCVN 1053 – 71 – 1054 – 71).
  • Thời vụ:
    • Vụ xuân (tháng 3-4): Hải chừa 2 lá và lá cạ, tạo tán bằng. Những đọt vượt cao hơn mặt tán thì hải sát lá cạ.
    • Vụ hè thu (tháng 5-10): Hải chừa 1 lá và lá cạ, tạo tán bằng. Những đọt cao hơn mặt tán thì hải sát lá cạ.
    • Vụ thu đông (tháng 11-12): tháng 11 hải chừa lá cạ, tháng 12 hải cả lá cạ.
• Hải tán sau khi đốn: Hải chè trên nương đốn trẻ lại, đốn đau thì tiến hành như đối với chè kiến thiết cơ bản.

Để bảo quản chè tươi, thu xong phải để nơi râm mát, bỏ trong sọt không nén chặt, không đựng trong bao kín, không để héo, lẫn bẩn với vật lạ, tạp chất và đưa đến nơi chế biến không quá 10 tiếng.

Với các mẹo và kỹ thuật trồng cây chè xanh trên, bạn có thể trồng cây chè thành công và đạt hiệu quả cao. Chúc bạn có một vụ chè bội thu!